താതവാക്യവും കേകയും

2023-ൽ കേകയായും വസന്തതിലകമായും കണക്കാക്കാവുന്ന ശ്ലോകം എഴുതി വിശദീകരണസഹിതം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചിരുന്നു. നടുക്ക് (ഏഴ് അക്ഷരം കഴിഞ്ഞ്) യതിയുള്ള, വരിയുടെ ആറാമക്ഷരമോ ഏഴാമക്ഷരമോ പാടിനീട്ടാവുന്ന, 3/2/2 3/3/2 എന്ന രീതിയിൽ സ്വാഭാവികമായി ഗണം തിരിക്കാവുന്ന, വസന്തതിലകത്തിൽ എഴുതിയ ശ്ലോകങ്ങളെല്ലാം കേകയുമാണ് എന്നതാണ് ദ്വന്ദ്വവൃത്ത ശ്ലോകത്തിന്റെ ഗുട്ടൻസ്.

ഇനി മേലാൽ തന്റെ രചനകൾ പാഠപുസ്തകങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുത്തടരുതെന്ന് ബാലചന്ദ്രൻ ചുള്ളിക്കാട് പറഞ്ഞെന്നും ഏതോ 𝑃ℎ𝐷 വിദ്യാർത്ഥി തന്റെ തീസിസിൽ വസന്തതിലകത്തിലുള്ള തന്റെ രചനയെ കേകയാണെന്ന് എഴുതിവച്ചിട്ടും 𝑃ℎ𝐷 ഗൈഡ് ഉൾപ്പെടെ ആരും തിരിച്ചറിഞ്ഞില്ലെന്നും ചുള്ളിക്കാട് പരിതപ്പിച്ചു എന്നു ഒരു വാർത്ത വായിച്ച ഓർമ്മയിലാണ് ചില ശ്ലോകങ്ങൾ കേകയും വസന്തതിലകവും ആവാമല്ലോ എന്ന രീതിയിൽ മുകളിൽപ്പറഞ്ഞ പോസ്റ്റ് എഴുതിയത്.

ഈ അടുത്തകാലത്ത് 𝐴𝑟𝑡 𝐿𝑜𝑣𝑒𝑟𝑠 𝑜𝑓 𝐴𝑚𝑒𝑟𝑖𝑐𝑎 സംഘടിപ്പിച്ച ഒരു പരിപാടിയിൽ പങ്കെടുക്കവേ ഞാൻ ഇക്കാര്യത്തിൽ 𝑑𝑜𝑢𝑏𝑙𝑒 𝑑𝑜𝑤𝑛 ചെയ്യുകയുണ്ടായി. ആ വീഡിയോയുടെ ലിങ്ക് കണ്ടിട്ട് രണ്ടാഴ്ചമുമ്പ് എന്റെ കസിൻ (ആൾ 𝑀𝑎𝑙𝑎𝑦𝑎𝑙𝑎𝑚 𝑀𝐴 ആണ്, ഒരു ലുക്കില്ലെന്നേയുള്ളൂ) എന്നോട് ചോദിച്ചു:

"കേക/വസന്തതിലകം പ്രശ്നം ചുള്ളിക്കാട് ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയത് ഏത് കവിതയെപ്പറ്റിയാണെന്ന് അറിയാമോ?"

"ഇല്ല!"

"തോന്നി! അത് താതവാക്യത്തെപ്പറ്റിയാണ്."

എന്നിട്ട് കസിൻ എനിക്ക് ഈ വീഡിയോ അയച്ചുതന്നു. 𝑀𝑎𝑡ℎ𝑟𝑢𝑏ℎ𝑢𝑚𝑖 𝐼𝑛𝑡𝑒𝑟𝑛𝑎𝑡𝑖𝑜𝑛𝑎𝑙 𝐹𝑒𝑠𝑡𝑖𝑣𝑎𝑙 𝑂𝑓 𝐿𝑒𝑡𝑡𝑒𝑟𝑠-ന്റെ ഭാഗമായി ചുള്ളിക്കാട് സംസാരിക്കുന്നതാണ്. ഇതാണ് പ്രസക്തഭാഗം:

ഒരു സർവ്വകലാശാലയിൽ നിന്ന്, എന്റെ കവിതയിൽ, ഒരു വ്യക്തിക്ക്, ഗവേഷണം നടത്തിയിട്ട് 𝑃ℎ𝐷 കിട്ടിയിരിക്കുന്നു. ആ പ്രബന്ധത്തിലുള്ള ഒരു കാര്യം ഞാൻ പറയാം. ഒരേ ഒരു കാര്യം. ഞാൻ താതവാക്യം എന്നൊരു കവിതയെഴുതിയിട്ടുണ്ട്. അത് വസന്തതിലകം എന്ന വൃത്തത്തിലാണ്. 𝑃ℎ𝐷 കിട്ടിയ ഈ പ്രബന്ധം പിന്നീട് പുസ്തകമാക്കുകയും ചെയ്തു. രണ്ടിലും എഴുതിയിരിക്കുന്നു, എന്നെ അഭിനന്ദിച്ചിരിക്കുന്നു, കേകയിൽ ആ കവിത എഴുതിയതിന്. കേകയിൽ ഞാൻ വരുത്തിയ മാറ്റങ്ങളെ അഭിനന്ദിച്ചിരിക്കുന്നു, [...]. അതിന് ഒരു സർവ്വകലാശാല 𝑃ℎ𝐷 കൊടുത്തിരിക്കുന്നു. മലയാള കവിത പഠിപ്പിക്കുന്നു, ആ 𝑃ℎ𝐷 കിട്ടിയ ആൾ. ഇനി പറയൂ, എന്റെ കവിത ഗവേഷണം നടത്തരുത് എന്നു ഞാൻ പറഞ്ഞതിൽ എന്തെങ്കിലും തെറ്റുണ്ടോ? [...] സ്കൂളിലും കോളജിലും ഒക്കെ എന്റെ കവിത പഠിപ്പിക്കാൻ വയ്ക്കുമ്പോൾ പ്രധാന റഫറൻസ് പുസ്തകം, ഈ ഗവേഷണപ്രബന്ധം പുസ്തകമാക്കിയതാണ്. ഇനി പറയൂ, എന്റെ കവിത സ്കൂളിലും കോളജിലും ഞാൻ പഠിപ്പിക്കാൻ വയ്ക്കണോ? [...] എനിക്ക് മലയാളത്തിന് 35% മാർക്കാ... 𝑀𝐴-യ്ക്ക് പോകാനുള്ള മാർക്ക് ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. അതിൽ സങ്കടമുണ്ടായിരുന്നു. സങ്കടമെല്ലാം ഈ പ്രബന്ധം വായിച്ചതോടേ മാറിക്കിട്ടി.

എന്നെപ്പോലെ പലരും വസന്തതിലകം "വേണമെങ്കിൽ" കേകയുമാവാം എന്നൊക്കെ കമന്റായി എഴുതിക്കണ്ടു. പലരും "പാടി നീട്ടാം" എന്ന കാരണമാണ് വിശദീകരണമായി നല്‍കിയിരിക്കുന്നത്. വേറേ ചിലരാവട്ടെ 𝑃ℎ𝐷 കിട്ടിയ വ്യക്തിയെയും സർവ്വകലാശാലയെയും ന്യായീകരിക്കുന്നുണ്ട്.

"നമുക്ക് കണ്ടുപിടിക്കാം" (കടപ്പാട്: പഴയ മൂന്നാം ക്ലാസ് സയൻസ് പുസ്തകം) മോഡലിൽ ഈ വിഷയത്തിന്റെ വിശദാംശങ്ങളിലേയ്ക്ക് കടന്നാലോ?

താതവാക്യം എന്ന കവിതയിൽ 24 ശ്ലോകങ്ങളാണുള്ളത്. 24 ശ്ലോകങ്ങളും വസന്തതിലകത്തിലാണ്. വസന്തതിലകത്തിൽ "മാറ്റം" വരുത്താൻ ശ്രമിച്ചിട്ടില്ല എന്നർത്ഥം.

ഒരു കവിത കേകയാവണമെങ്കിൽ, വരിയിലെ 14 അക്ഷരങ്ങൾ മൂന്ന്/രണ്ട്/രണ്ട്/ മൂന്ന്/രണ്ട്/രണ്ട് എന്നരീതിയിൽ സ്വാഭാവികമായി തരം തിരിക്കാവുന്നവയാവണം, ഏഴ് അക്ഷരം കഴിഞ്ഞ് (നടുക്ക്) നിർത്തുണ്ടാവണം (യതി), വരിയുടെ ആദ്യാക്ഷരങ്ങൾക്ക് പൊരുത്തമുണ്ടാവണം. ആറു ഗണങ്ങളിലും ഒരു ഗുരു വീതം എങ്കിലും ഉണ്ടാവണം.

ഈ നിബന്ധനകളിൽ, ഒരെണ്ണം വസന്തതിലകം വൃത്തത്തിൽ എഴുതിയ ശ്ലോകങ്ങളിൽ എന്തായാലും ഉറപ്പാണ്. വസന്തതിലകത്തിന് എല്ലാവരിയും ഗുരുവിൽ തുടങ്ങണമെന്നതിനാൽ താതാവാക്യത്തിലെ എല്ലാ വരികൾക്കും ആദ്യാക്ഷരങ്ങൾക്ക് പൊരുത്തമുണ്ടാവും.

അപ്പോൾ, നമുക്ക് മൂന്ന്/രണ്ട്/രണ്ട്/ മൂന്ന്/രണ്ട്/രണ്ട് എന്ന രീതിയിൽ വാക്കുകൾ (സ്വാഭാവികമായി) തിരിക്കാൻ പറ്റുമോ എന്നും, ആറോ ഏഴോ അക്ഷരങ്ങൾ ഒന്നെങ്കിലും പാടി നീട്ടാമോ എന്നും (വസന്തതിലകത്തിൽ ആറും ഏഴും അക്ഷരങ്ങൾ ലഘുവാണ്. ഈ രണ്ടക്ഷങ്ങൾ ചേർന്നതാണ് കേകയുടെ മൂന്നാം ഗണം. എല്ലാ ഗണത്തിലും ഒരു ഗുരുവെങ്കിലും വേണ്ടതിനാൽ ഈ രണ്ടക്ഷരങ്ങളിൽ ഒരെണ്ണമെങ്കിലും പാടി നീട്ടാവുന്നതാവണം) ഏഴ് അക്ഷരം കഴിഞ്ഞ് നിർത്തുണ്ടോ എന്നും നോക്കിയാൽ കാര്യം കഴിഞ്ഞു!

ഇനി പരിശോധിക്കേണ്ടത് 96 വരികളുള്ള (24 ശ്ലോകങ്ങൾ) താതവാക്യത്തിൽ ഏതെല്ലാം വരി കേക ആവും എന്നതാണ്.

എത്ര നോക്കിയാലും (പാടി നീട്ടൽ, നടുവിൽ നിർത്ത്, 3/2/2 | 3/2/2 എന്നീ ഗണവിന്യാസം) 96 വരികളിൽ താഴെപ്പറയുന്ന 11 വരികൾ മാത്രമാണ് കേകയിൽ വരുന്നത്.

11. നീയാണു മൂത്തമകനെന്നതുകൊണ്ടു മാത്രം
14. അന്നാദിയാമഖില ഭൂതവുമാര്‍ത്തിരമ്പി
27. സീമന്തപുത്ര, നിവനന്നുഡുജാല സൂര്യ
38. പാലിച്ചു തീറെഴുതി ഞാനൊരു മര്‍ത്ത്യജന്‍മം
44. പുല്ലിന്റെ തുമ്പുമൊരു പൂങ്കണയെന്നു തോന്നി
62. കേടുള്ള ബീജമിവളേറ്റതുമൂലമെന്നു
63. മാതാവിനോടു പഴി മാതുലര്‍ ചൊന്നതെല്ലാം
75. ആശിച്ചുപോയി മകനൊന്നിനി മര്‍ത്ത്യവേഷ
93. ഭാവിക്കയില്ല മകനെന്നിനി നിന്നെ ഞാനും

(ഈ വരികൾ മാത്രമാണ് "തോളത്തു ഘനം തൂങ്ങും വണ്ടിതൻ തണ്ടും പേറി" എന്ന ഈണത്തിൽ ചൊല്ലാൻ പറ്റുന്നത്.)

താതവാക്യം കേകയാണെന്ന് പറഞ്ഞ് പ്രസിദ്ധപ്പെടുത്തിയ പുസ്തകം ഏതാണെന്ന് ആർക്കെങ്കിലും അറിയാമോ? പ്രത്യേകിച്ചും ആ പുസ്തകം ഒരു റഫറൻസ് ഗ്രന്ഥം കൂടി ആയ സ്ഥിതിക്ക് അറിയാൻ ആഗ്രഹം.

ഈയർ ഇൻ റിവ്യൂ 2024

Happy New Year, 2025!

വായിച്ച പുസ്തകങ്ങളുടെ കണക്കുകളോ കണ്ട സിനിമകളുടെ എണ്ണമോ ഇല്ലാത്ത റിവ്യൂ ആണ്. വായിച്ച പുസ്തകങ്ങളുടെ ലിസ്റ്റിടണം എന്നത് ആഗ്രഹമായി തുടരുന്നു. കണ്ട സിനിമകൾ അധികമില്ല; സിനിമ കാണാതെ എഴുതിയ നിരൂപണങ്ങൾ മാത്രം. ആടുജീവിതത്തിന്റെ നിരൂപണം മാർത്താണ്ഡവർമ്മ നോവലിലെ ചിലഭാഗങ്ങൾ അനുകരിച്ച് എഴുതിയെങ്കിലും ബഹുഭൂരിപക്ഷത്തിനും അത് മനസ്സിലായില്ല. കഠിനവ്യഥകളുടെ കരിങ്കാലം എന്നല്ലാതെ എന്തുപറയാൻ!

ചില നേട്ടങ്ങളും കോട്ടങ്ങളും:

• ഇന്ദ്രവജ്രയിൽ എട്ടും (Achar is not pickle എന്നതിന്റെ പരിഭാഷ ഉൾപ്പെടെ) ഭുജംഗപ്രയാതത്തിലും വിയോഗിനിയിലും രണ്ടുവീതവും ചമ്പകമാല, രഥോദ്ധത, കമനീയം, മന്ദാക്രാന്ത, ഉർവ്വശി, ശാർദ്ദൂലവിക്രീഡിതം, സ്രഗ്വിണി എന്നീ വൃത്തങ്ങളിൽ ഓരോന്നുമായി ആകെ 19 ശ്ലോകങ്ങൾ എഴുതി. ഒരു വർഷം ഏറ്റവും കൂടുതൽ ശ്ലോകങ്ങൾ എഴുതുന്നത് 2024-ൽ ആവണം.
• ഏപ്രിൽ മാസത്തിൽ അധികം എഴുത്തും വായനയും നടന്നില്ല.
• ഏഴു രാജ്യങ്ങളിലായി 50,000-ൽ അധികം മൈൽ (80,000+ കിലോമീറ്റർ) യാത്ര ചെയ്തു. ആദ്യമായി കണ്ണൂരിന്റെ പലഭാഗങ്ങളും കണ്ടു.
• പരമ്പരാഗതമായ സോഷ്യൽമീഡിയ പോസ്റ്റുകളേക്കാൾ "വൈറൽ" ആയത് ലിങ്ക്ഡ്ഇൻ ജോലി ഒഴിവ് പോസ്റ്റായിരുന്നു. മൂവായിരം പേർ ആ ജോലിക്ക് അപേക്ഷിച്ചിരുന്നു.
• ക്രിക്കറ്റ് ടീം അംഗവും സുഹൃത്തുമായിരുന്ന രക്ഷിത്തിന്റെ മരണം അപ്രതീക്ഷിതവും ആകസ്‌മികവുമായിരുന്നു.
• ചുള്ളിക്കാട്, ഇളയിടം എന്നിവർ പങ്കെടുത്ത പരിപാടി ആസ്വദിക്കുവാൻ അവസരം ലഭിച്ചു. പ്രമോദ് പയ്യന്നൂർ രംഗസൃഷ്ടിയും സംവിധാനവും നിർവ്വഹിച്ച മതിലുകൾക്കപ്പുറം എന്ന നാടകവും ആസ്വദിക്കാനായി.
• അടുത്ത ഓം ശാന്തി ഓശാനയ്ക്കു വേണ്ടിയുള്ള തിരച്ചിൽ 2024-ലും വിഫലമായി അവശേഷിച്ചു.
• ഒരു ഡാൻസ് പരിപാടിയുടെ ഭാഗമായി പാട്ടുകൾ തിരയുന്നതിനിടയിൽ "നെഞ്ചോരമല്ലേ പെണ്ണേ..." എന്ന പാട്ടുമൂലം മൂന്നുനാല് മലയാളം വാക്കുകൾ പഠിച്ചു.
• വീട്ടിൽ ഇലക്ട്രിക് കാറുകൾ മാത്രമായി. ഇലക്ട്രിക് കാറുകൾ മാത്രമായാൽ ഉണ്ടാവും എന്നു പറഞ്ഞുകേട്ട അസൌകര്യങ്ങളൊന്നും ഇതുവരെ ഉണ്ടായിട്ടില്ല.
• ഏതെങ്കിലും ഒരു വരി എഴുതിക്കൊടുത്താൽ അത് വൃത്തത്തിലാണോ (അഥവാ വൃത്തത്തിലാക്കാൻ എന്തുചെയ്യണം) എന്നു പറയുന്ന ഒരു പ്രോഗ്രാം എഴുതി. ഉദാഹരണത്തിന്, "നാടിൻ നന്മകനേ പൊന്മകനേ മുത്തായവനേ" എന്ന വരിയിൽ മൂന്ന് തിരുത്തലുകൾ വരുത്തിയാൽ അത് മദനാർത്ത എന്ന വൃത്തത്തിലാവും എന്ന് ഈ പ്രോഗ്രാം പറഞ്ഞുതരും. തിരുത്തലുകൾ ഏതൊക്കെയെന്നും പ്രോഗ്രാം പറയും. ഉടനേ താല്പര്യമുള്ളമുള്ളവർക്കായി പങ്കുവയ്ക്കാം.

കാശിന്നു കൊള്ളാത്തവർ

റെഫറൻസിന് വേണ്ടി ഒരു പുസ്തകം നോക്കിയതാണ്. അപ്പോഴതാ ഒരു വാചകം: "നിശ്ശബ്ദമായി നിന്ന രാത്രിയുടേയും ലോകത്തെ നിരീക്ഷിക്കുന്ന ചന്ദ്രന്റെയും സൂക്ഷ്മചിത്രം നമുക്ക് ലഭിക്കുന്നു."

എന്നാൽപ്പിന്നെ ഇതും ഇൻഡ്യയുടെ തോൽവിയും മുൻനിർത്തി ഇന്ദ്രവജ്രയിൽ:

നിശ്ശബ്ദമായിക്കരികാലരാത്രി;
വിശ്വത്തെ വീക്ഷിച്ചു സദാ ശശാങ്കൻ!
യശ്ശസ്വി, ബുംറാ, ഋഷഭും കഴിഞ്ഞാൽ-
കാശ്ശിന്നു കൊള്ളുന്നവരില്ല ടീമിൽ!

വൃത്തം: ഇന്ദ്രവജ്ര

'എ'കാരമോ 'ഏ'കാരമോ?

Benny ചോദിക്കുന്നു:

'എ'കാരം വേഴ്‌സസ് 'ഏ'കാരം

ധരിച്ചുപോന്നിരുന്നത് 'സംശയങ്ങളുടേയും' എന്ന രൂപം തെറ്റാണെന്നും ശരിയായ രൂപം 'സംശയങ്ങളുടെയും' ആണെന്നുമാണ്. എന്നാൽ, സമാന സ്വഭാവമുള്ള വാക്കുകളിൽ 'ഏ'കാരത്തിന്റെ ഉപയോഗം കൂടിവരുന്നതായിട്ടാണ് അനുഭവം.

ഒരു ഉദാഹരണം: ആധുനികമായ വ്യക്തിസങ്കല്പത്തിന്റെ അടിയുലയ്‌ക്കുന്ന സംശയങ്ങളു'ടേ'യും ആത്മസംഘർഷങ്ങളു'ടേ'യും ഇടർച്ചകളു'ടേ'യും കഥയാണ് ചെറുകാടിന്റെ ജീവിതപ്പാത പറയുന്നത് - സുനിൽ പി ഇളയിടം (സമകാലിക മലയാളം)

ശരിയായ രൂപമെന്ന് ധരിച്ചുപോന്നിരുന്നത് എഴുതുന്നവരും ധാരാളമുണ്ട്.

ഒരു ഉദാഹരണം: അധ്യാപക'രെ'യും പഠനോപകരണങ്ങളായ പുസ്‌തകങ്ങ'ളെ'യും വേണ്ടുംവണ്ണം സജ്ജീകരിക്കുന്നതിനുപകരം ഭാഷ പഠിപ്പിക്കുന്നവർക്ക് വിശേഷപരിശീലനം വേണ്ടെന്നും ഏത് അധ്യാപകർക്കും ഭാഷ പഠിപ്പിക്കാൻ കഴിയുമെന്നുമുള്ള മിഥ്യാധാരണയെ പുറത്താക്കി വാതിൽ കൊട്ടിയടയ്‌ക്കണം - ലീലാവതി ടീച്ചർ (മാതൃഭൂമി)

ഇവയിൽ ഏത് രൂപമാണ് ശരി? മാനക സമ്പ്രദായമെന്താണ്? അങ്ങനെയൊന്ന് ഉണ്ടെങ്കിൽ, അതിൻ്റെ പ്രമാണമെന്താണ്? ഇനി, ഈ വ്യത്യാസത്തിന് കാരണം എഡിറ്റിംഗ് ടേബിളിലെ സ്റ്റൈൽ ബുക്കാണെന്ന് വരുമോ?

ഞാൻ പറഞ്ഞ മറുപടി:

കൃത്യമായ ഉത്തരം അറിയില്ല. പൊതുവേ ഞാൻ "ഏയും" എന്നു പ്രയോഗിക്കുന്ന കൂട്ടത്തിലാണെന്ന് പറയാം.

എന്റെ അറിവുവച്ച്:

'എ' ആണ് പ്രതിഗ്രാഹികയുടെ വിഭക്തി. കർമ്മത്തിന് പ്രാധാന്യം നൽകാനാണ് പ്രതിഗ്രാഹിക ഉപയോഗിക്കുന്നത്.
അദ്ധ്യാപകർ - അദ്ധ്യാപകരെ (വിദ്യാർത്ഥികൾ അദ്ധ്യാപകരെ സമീപിച്ചു)
സുമതി - സുമതിയെ (ഞാൻ സുമതിയെ കണ്ടു)

'ഏ' നിർദ്ദേശിക വിഭക്തിയാണ്. സംബോധനയ്ക്ക് (വിളിക്കാൻ) ഉപയോഗിക്കുന്നു.
അദ്ധ്യാപകർ - അദ്ധ്യാപകരേ (അദ്ധ്യാപകരേ, നിങ്ങൾ ഇത് കാണുന്നുണ്ടോ?)
സുമതി - സുമതിയേ (സുമതിയേ, അങ്ങോട്ടു നോക്കൂ!)

'ഉം' എന്നത് നിപാതം എന്ന ദ്യോതകമാണ് (പ്രത്യേകം അർത്ഥമില്ല, എന്നാൽ മറ്റുവാക്കുകളുമായി ചേർന്നു നിൽക്കുമ്പോൾ അർത്ഥം ഉണ്ടാവുന്നു).

അങ്ങനെ വരുമ്പോൾ സ്വാഭാവികമായും "അദ്ധ്യാപകരെയും സുമതിയെയും" ആണ് ശരി എന്നുവരും.

പിന്നെ ഒന്നുരണ്ടു പുസ്തകങ്ങൾ മറിച്ചു നോക്കിയപ്പോൾ തലങ്ങും വിലങ്ങും എ-യും ഏ-യും ഉപയോഗിച്ചിരിക്കുന്നു. ഒരു വാചകത്തിൽത്തന്നെ "നിശ്ശബ്ദമായി നിന്ന രാത്രിയുടേയും ലോകത്തെ നിരീക്ഷിക്കുന്ന ചന്ദ്രന്റെയും സൂക്ഷ്മചിത്രം നമുക്ക് ലഭിക്കുന്നു" എന്നൊക്കെ കണ്ടു.

നാൽക്കവലകൾ

ജീവിതത്തിലെ നാൽക്കവലകൾ നമുക്ക് നൽകുന്നത് പലതരം അവസരങ്ങളാണ്‌: ഭാവിയിലേക്കുള്ള തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കാൻ, സ്വയം മാറുവാൻ, ഭൂതകാലം വിലയിരുത്താൻ എന്നിങ്ങനെ. അവിടെ നമ്മുടെ പാതകൾ വിഭജിക്കപ്പെടുന്നു. നമ്മുടെ തീരുമാനങ്ങൾ നമ്മുടെ ഭാവിയെ രൂപപ്പെടുത്തുന്നു. ഈ കവലയിൽ നമ്മൾ ഒരുമിച്ചുണ്ടെങ്കിൽ അതിനു കാരണം നമ്മുടെ വർത്തമാനം ഒരു ആത്മാവലോകനം ആവശ്യപ്പെടുന്നുണ്ട് എന്നതാവാം. അല്ലെങ്കിൽ ഒരുമിച്ചോ അല്ലാതെയോ ഉള്ള പാതയാണ് അഭികാമ്യം എന്നതും കാരണമാവാം.

എങ്ങോട്ടാണ് യാത്ര എന്നതിലുപരി എങ്ങനെയാണ് നാം യാത്രയാവുക എന്നതാണ് കാതലായ കാര്യം. Are we here to forge a new path, revisit the past, or simply pause to understand where we stand?

ഈ നാൽക്കവല നമ്മോട് എന്തായിരിക്കും ചോദിക്കുക?

മതിലുകൾക്കപ്പുറം: ഒരു ആസ്വാദനം

(ഡോ. പ്രമോദ് പയ്യന്നൂരിന്റെ രംഗസൃഷ്ടിയിലും സംവിധാനത്തിലും സീയാറ്റിലിൽ അവതരിപ്പിച്ച മതിലുകൾക്കപ്പുറം എന്ന നാടകത്തിന്റെ ആസ്വാദനം)

പതിറ്റാണ്ടുകളായി സാഹിത്യകുതുകികളുടെ മനസ്സിൽ ചിരപ്രതിഷ്ഠനേടിയ, വ്യത്യസ്തവും എന്നാൽ കാലഘട്ടത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയമാനങ്ങളാൽ പരസ്പരാധിഷ്ഠിതവുമായ ബഷീർ കൃതികളാണ് ‘മതിലുകൾക്കപ്പുറം’ എന്ന നാടകത്തിന് ആധാരം. ആത്മകഥാധിഷ്ഠിതവും കൊളോണിയൽ ഇന്ത്യയുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ എഴുതപ്പെട്ടതുമായ ‘മതിലുകൾ,’ പ്രണയം കൊതിക്കുന്ന മനസ്സിന്റെ ഗഹനതയിലേക്ക് അന്വേഷണം നടത്തുന്ന ‘പ്രേമലേഖനം,’ മാതൃസ്നേഹത്തിന്റേയും സ്വാതന്ത്ര്യവാഞ്ഛയുടേയും കഥയായ ‘അമ്മ,’ തടവറയ്ക്കുള്ളിലെ ജീവിതം പകർത്തുന്ന ‘ഒരു ജയിൽപ്പുള്ളിയുടെ ചിത്രം’ എന്നിവയാണ് ആ കൃതികൾ. ബഷീർക്കഥകളെ അവലംബിച്ച് അവതരിപ്പിക്കപ്പെട്ട കലാസൃഷ്ടി എന്നതിലുപരി, ബഷീറിന്റെ സമാനതകളില്ലാത്ത രചനാവൈഭവത്തിനാൽ മനുഷ്യമനസ്സിന്റെ ഉൾവഴികളിലേയ്ക്ക് കൊളുത്തിവച്ച കൈവിളക്കുകളെ ഒരുമിച്ചുചേർത്ത് ബഷീറിയൻ ജീവിതദർശനങ്ങളിലും സൂഫിചിന്തകളിലും മാറ്റുരച്ച് പ്രോജ്ജ്വലമാക്കിയ നാടകമാണ് ‘മതിലുകൾക്കപ്പുറം.’

ബഹുലപ്രവീണമായ സ്റ്റേജ് നിർമ്മിതിയുടേയും അനായാസമായ രംഗസംക്രമത്തിന്റേയും പിൻബലത്താൽ പ്രേമം, പ്രതീക്ഷ, നിരാശ, സഖാത്വം, തന്നോടും സമൂഹത്തോടുമുള്ള കലഹം, കാല്പനികത്വത്തിൽ മറച്ചുപിടിച്ച ഭ്രമാത്മകത എന്നിവയെ ലളിതമായി വിളക്കിച്ചേർക്കുന്ന ആഖ്യാനരീതിയാണ് ‘മതിലുകൾക്കപ്പുറം’ കാണിച്ചുതരുന്നത്. ഏച്ചുകെട്ടനുഭവിക്കാതെ മുന്നിൽ നിറയുന്ന രംഗങ്ങളിൽ ബഷീറിയൻ ലോകങ്ങളിലേയ്ക്കുള്ള കൂടുമാറ്റം നാം അനുഭവിക്കുന്നു, കൂടെ ആ ലോകങ്ങളിൽ നിറയുന്ന ഭാവങ്ങളും—ബന്ധങ്ങളുടെ ക്ഷണികതയും ശക്തിയും, ബന്ധങ്ങൾക്കായുള്ള പ്രതീക്ഷയും കാത്തിരിപ്പും, നൈമിഷിക മോഹങ്ങളും സ്ഥായിയായ മോഹഭംഗങ്ങളും—നമ്മളിൽ അധിനിവേശിക്കുന്നു. ബഷീർ എന്ന തിളക്കമാർന്ന നക്ഷത്രത്തിനു ചുറ്റും തങ്ങളുടേതായ രീതിയിൽ ശോഭ പടർത്തുവാനും ആ പ്രഭാപൂരത്തെ ഒരു പ്രിസത്തിലൂടെയെന്നവണ്ണം ഏകോപിച്ചൊരുമിപ്പിക്കാനും ഏകാഗ്രതയോടെ തയ്യാറാക്കിയ തിരക്കഥയ്ക്ക് സാധിച്ചിട്ടുണ്ട്.

വൈക്കം മുഹമ്മദ് ബഷീർ ആയി അഭിനയിക്കുക എളുപ്പമല്ല. മാങ്കോസ്റ്റിൻ മരച്ചുവട്ടിലിരുന്ന് സൈഗളിനേയും പങ്കജ് മല്ലിക്കിനേയും ആസ്വദിച്ചിരുന്ന ബേപ്പൂർ സുൽത്താന്റെ രൂപം ഒരുവശത്ത്. മതിലുകൾ എന്ന സിനിമാഖ്യാനത്തിലെ മമ്മൂട്ടി മറുവശത്ത്. ഇങ്ങനെ പ്രേക്ഷകമനസ്സിൽ ചിരപ്രതിഷ്ഠമായ ചരിത്രബാദ്ധ്യതകളുമായാണ് കിരൺ ജെയിംസ് തന്ത്രപൂർവ്വം സന്ധിചെയ്യുന്നതും അതിൽ ഒരു പരിധിവരെ വിജയിക്കുന്നതും. ജയിൽപ്പുള്ളികളായി രംഗത്തുവന്ന ലാരിനോവ്, ലതീഷ് കൃഷ്ണൻ എന്നിവരും നാടകഭാഷ മനസ്സിലാക്കി തങ്ങളുടെ റോളുകൾ സവിശേഷമായി ചെയ്തു. തടവറയ്ക്കുള്ളിലെ ജീവിതം, പ്രത്യേകിച്ചും അതിൽ നിറയുന്ന സൌഹൃദം, പ്രത്യാശ എന്നിവ കിരൺ, ലാരിനോവ്, ലതീഷ് എന്നീ മൂവരും ചേർന്നുവരുന്ന രംഗങ്ങളെ ഹൃദ്യമായ കാഴ്ചാനുഭവമാക്കിത്തീർത്തു. മോഹൻദാസ് കരംചന്ദ് ഗാന്ധി എന്ന മനുഷ്യൻ കാരണം ആദ്യമായി അടിയും ഇടിയും അനുഭവിച്ച അനേകം ചെറുപ്പക്കാരായ സ്വാതന്ത്ര്യസമരപ്രവർത്തകരുടെ അമ്മമാരിൽ ഒരാളായി—ബഷീറിന്റെ അമ്മയായി—പ്രകാശകേന്ദ്രത്തിൽ നിന്നും ഒരു പക്ഷേ മനഃപൂർവ്വമായിത്തന്നെ മാറിനിന്നുകൊണ്ട്, അക്കാലത്തെ അമ്മമാരുടെ മനസ്സിലേയ്ക്കൊരു ചിരാത് പിടിച്ചുതരുന്നത് ജീന ഡിക്രൂസ് ആണ്. ഭീകരതയുടെ നർത്തനവേദിയാണ് നമ്മുടെ രാജ്യമെന്നും ഇവിടെ പൌരന്‍മാരില്ല, ഭരിക്കുന്നവരും ഭരിക്കപ്പെടുന്നവരും മാത്രമേയുള്ളൂ എന്നും ബഷീർ വിലപിച്ചിരുന്നു. ജയിൽപരിസരപശ്ചാത്തലത്തിൽ മറയില്ലാത്ത ക്രൂരതയുടെ ഉദാഹരണങ്ങൾ (സജിത്ത് കെ. പി. യുടെ കുശാണ്ടൻ വാർഡർ) നമ്മെ കാണിക്കുമ്പോഴും അദൃശ്യമായ ഭരണകൂടങ്ങളിലല്ല, മാംസമജ്ജാദികളാൽത്തീർത്ത മനുഷ്യരിലാണ് (ഹരി ദേവിന്റെ സരസികനും ആർദ്രഹൃദയനുമായ അനിയൻ ജയിലർ) രൌദ്രദയാദികൾ വിളയാടുന്നത് എന്ന് നമ്മെ ഓർമ്മപ്പെടുത്തുന്നു.

‘മതിലുകളി’ൽ നിന്നും ‘മതിലുകൾക്കപ്പുറ’മെത്തുമ്പോൾ മതിലുകളാൽ മറച്ചുവച്ച, അശരീരി മാത്രമായിരുന്ന നാരായണി രംഗത്ത് എത്താതെവയ്യല്ലോ. ‘മതിലുകൾക്കപ്പുറം’ നാടകത്തിന്റെ ഘടനാചാതുര്യം തിളങ്ങിനിൽക്കുന്നത് സുകുമാരരൂപമാർന്ന് രംഗം നിറയുന്ന നാരായണിയുടെ ആവിഷ്കാരനിപുണതയിലാണ്. കഥയിൽ ഒരു പ്രതീകമായി മതിലിനു മുകളിലുയരുന്ന ചുള്ളിക്കമ്പിൽ നിന്നും വേറിട്ട്, പ്രണയം കൊതിക്കുകയും അസൂയപ്പെടുകയും കലഹിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന നാരായണി നാടകത്തിൽ വരുന്നു. ബഷീർ കൃതികളുടെ മിശ്രണാഘോഷം എന്ന നിലയിൽ നിന്നും സ്വതന്ത്രമായി നിലനില്പുള്ള കലോപഹാരമായി ‘മതിലുകൾക്കപ്പുറ’ത്തെ മാറ്റിയത് നാരായണിക്ക് വേഷവും വികാരവും നല്കിയ ലീസ മാത്യുവാണ്. അതുകൊണ്ടാണ് ലീസയുടെ അഭിനയം വിശേഷവിധിയായ പരാമർശനത്തിന് സർവ്വഥാ യോഗ്യമാകുന്നത്.

നാടകസംവിധായകൻ ഡോ. പ്രമോദ് പയ്യന്നൂർ ആമുഖങ്ങൾ ആവശ്യമില്ലാത്ത സംവിധായകനും എഴുത്തുകാരനുമാണ്. പഠനകാലം മുതൽ പരീക്ഷണാത്മക നാടകങ്ങളിൽ തന്റെ വിരലടയാളം പതിപ്പിക്കാൻ പ്രമോദിന് കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. പ്രശസ്ത സാഹിത്യകൃതികൾ നാടകമായി മാറ്റുന്നതിൽ അതീവശ്രദ്ധാലുവായ പ്രമോദ്, എം. ടി. വാസുദേവൻ നായർ, ഒ. വി. വിജയൻ, പദ്മരാജൻ, കാമ്യു, ചെക്കോവ്, ഷേക്സ്പിയർ എന്നിവരുടെ കൃതികൾ രംഗത്തെത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇത്രയും പറഞ്ഞത് ‘മതിലുകൾക്കപ്പുറം’ എന്ന നാടകം ചിന്തയെന്യേ ചെയ്തുവച്ച അനുരൂപീകരണമല്ല എന്നു സ്ഥാപിക്കാനാണ്. പലവഴി പരന്നൊഴുകിയ ബഷീറിയൻ ആഖ്യാനസഞ്ചയങ്ങളെ പരസ്പരാശ്രയത്വം ചേർത്ത് സാർവ്വത്രികവും സാർവ്വകാലീനവുമായ കലാസൃഷ്ടിയാക്കുന്നതിൽ സംവിധായകൻ നിശ്ചയമായും വിജയിച്ചിരിക്കുന്നു. ബഷീറിന്റെ സ്വനഗ്രാഹിയിൽ അശരീരിയായിപ്പാടിയ ‘സോജാ രാജകുമാരീ...’ എന്ന സൈഗൾ ഗാനം, വശ്യമനോഹരമായ ദൃശ്യാവതരണം വഴി ഉപരിപ്ലവമായ കാല്പനികതയിൽ മാത്രം അഭിരമിപ്പിക്കാതെ ഉന്മത്തമനസ്സിന്റെ അലസപര്യടനമായി രൂപമാറ്റം വരുത്തി കാഴ്ചക്കാരിലെത്തിക്കാൻ പ്രമോദിന് കഴിഞ്ഞത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ നാടകഗ്രാഹ്യത്തിന്റെ ചെറിയൊരുദാഹരണം മാത്രമാണ്. (ഈ രംഗം യാഥാർത്ഥ്യമാക്കുന്നതിൽ നർത്തകികളായ ശില്പ ചന്ദ്രൻ അരുൺ വിജയ്, ഗീതാഞ്ജലി വിശാൽ എന്നിവർ വഹിച്ച പങ്ക് മറക്കുന്നില്ല.) സൃഷ്ടിപരമായ ഇത്തരം തിരഞ്ഞെടുപ്പുകൾ നാടകത്തിന്റെ ആശയഗഹനതയുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്ന ദൃശ്യവും ശ്രാവ്യവുമായ താളം സൃഷ്ടിച്ച് ‘മതിലുകൾക്കപ്പുറം’ ഒരു ആസ്വാദ്യവിരുന്നാക്കി മാറ്റുന്നു.

‘മതിലുകൾക്കപ്പുറം’ ഒരു കലാസൃഷ്ടി എന്ന നിലയിൽ വേറിട്ടുനില്ക്കുന്നത് അതിന്റെ സാർവ്വലൗകികതകൊണ്ടു കൂടിയാണ്. ബഷീർകൃതികളുടെ പുനർവായനകൾ അവയുടെ രസികസംഘങ്ങൾ അതീവതാത്പര്യത്തോടെ ആസ്വദിക്കും എന്നത് സത്യമാണ്. അതേസമയം ബഷീറിനെ വായിച്ചിട്ടില്ലാത്തവർപോലും നാടകത്തിലൂടെ അനാവൃതമാവുന്ന കാലാതിവർത്തിയായ സൂക്ഷ്മസത്യങ്ങൾ സ്വായത്തമാക്കും. നാലുകഥകളിലൂടെ സഞ്ചരിക്കുന്ന നാടകം പ്രണയത്തിന്റേയും, സ്നേഹത്തിന്റേയും, വേദനയുടേയും, ക്രൂരതയുടേയും, ഏകാന്തതയുടേയും, കാത്തിരിപ്പിന്റേയും കഥകളെത്ര പറഞ്ഞില്ല! കഥകളും നാടകവും തമ്മിലുള്ള സങ്കീർണ്ണമായ ഈ അന്തർസംവാദം ബഷീർ കാണിച്ചുതന്ന ജീവിതത്തിന്റെ സങ്കീർണ്ണതയെ സൌന്ദര്യത്തോടെയും യാഥാർത്ഥ്യത്തോടെയും പകർത്തുന്നു. ‘മതിലുകളി’ൽ പരസ്പരം കാണാതെ മതിലുകൾക്കിരുപുറവും നിന്ന് ബഷീറും നാരായണിയും നടത്തുന്ന സംഭാഷണങ്ങൾ അന്നുവരെ അടക്കിവയ്ക്കപ്പെട്ട മോഹതൃഷ്ണകൾ അനാവൃതമാക്കാനുള്ള ഉപാധിയായി ഉപയോഗിക്കപ്പെട്ടു. കഥയിലൂടെ അനുവാചകർക്ക് കിട്ടിയ വൈകാരികാസ്വാദ്യത ചോർന്നുപോകാതെ മുകളിലേക്ക് ഉയർന്നു പൊങ്ങുന്ന ചുള്ളിക്കമ്പ് നാടകത്തിലും കാമചോദനത്തിന്റെ ദൃശ്യരൂപകമായി നിലനിർത്താനായിട്ടുണ്ട്.

‘മതിലുകൾക്കപ്പുറം’ ആത്യന്തികമായി മറക്കാനാവാത്ത ഒരു നാടകാനുഭവമാണ്. കാഴ്ചക്കാരിൽ തീവ്രമായ ഓർമ്മപ്പെടുത്തലുകൾ ബാക്കി നിർത്തിയാണ് ‘മതിലുകൾക്കപ്പുറം’ തിരശ്ശീല വീഴ്ത്തുന്നത്. കഥകൾ, ജീവിതങ്ങളെപ്പോലെതന്നെ, ഇഴപിരിഞ്ഞ് സ്വതന്ത്രവിഹാരം ചെയ്യുന്ന ഒറ്റനൂലുകളായല്ല, മറിച്ച് പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ട് ദൃഢതയാർന്നാണ് സമൃദ്ധിയും സമ്പൂർണ്ണതയും നേടുന്നത് എന്നും നാടകം സംവദിക്കുന്നു. ഹൃദയഹാരിയായ കഥാകഥനത്തിന്റെ ചുവന്ന പനീർപുഷ്പം എന്നതിലുപരി, സാധാരണത്വത്തിലും അസാധാരണത്വത്തിലും സൗന്ദര്യവും അർത്ഥവും കണ്ടെത്താനുള്ള അനന്തസാധ്യതകളുടെ ആഘോഷവുമാണ് ഈ നാടകം. ബഷീർകൃതികൾ എങ്ങനെ കാലത്തെയും മാധ്യമങ്ങളേയും കലാരൂപസങ്കല്പങ്ങളേയും അതിജീവിച്ച് നിതാന്തപ്രചോദനവും അനുഭൂതിയും അനുവാചകർക്ക് പകരുന്നു എന്നും മാങ്കോസ്റ്റിൻ മരച്ചുവട്ടിൽ നിന്നും എഴുന്നേറ്റ് പടിയിറങ്ങിപ്പോയ ബഷീർ കാലങ്ങൾക്കുശേഷവും മറുവായനകൾ കല്പിക്കുന്ന കൃതികളുടെ സുൽത്താനാകുന്നത് എങ്ങനെയെന്നും കൂടിയാണ് ‘മതിലുകൾക്കപ്പുറം’ നമ്മെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നത്.

വാർഷികാഘോഷനാൾ

ശ്ലോകമില്ലാതെഴും വാർഷികാഘോഷനാൾ
ശോകമാകാതെ നീ കാത്തുകൊള്ളേണമേ,
ആകെമൊത്തം തിരക്കായിരിക്കുമ്പൊഴു-
മാകുലത്താലുമുൾത്താരു കത്തുന്നു, മേ!

നടുവത്തച്ഛൻ നമ്പൂതിരിയുടെ ഭഗവദ്ദൂത്‌ നാടകം കൃതിയിൽ "ഉൾത്താരു കത്തുന്നു മേ" എന്നവസാനിക്കുന്ന രണ്ട് ശ്ലോകങ്ങൾ ഉണ്ട്.

(വൃത്തം: സ്രഗ്വിണി)

സ്രഗ്വിണി ലക്ഷണം വൃത്തമഞ്ജരിയിൽ സ്രഗ്വിണിയിൽ പറഞ്ഞിട്ടില്ല. അതിനാൽ സ്രഗ്വിണിയിൽ സ്രഗ്വിണിയുടെ ലക്ഷണം ഇതാ:

സ്രഗ്വിണിക്കോ ഗണം നാലു രം താനതും.

നിലപാട്

(കോൺഗ്രസ് നേതാവായിരുന്ന സരിൻ പാർട്ടി വിട്ട് പാലക്കാട്ട് ഇടതുപക്ഷ സ്ഥാനാർത്ഥി ആയതിനെത്തുടർന്ന് എഴുതിയത്) നിലപാടിൽ മാറ്റമില്ല. ഇത്രനാളും ഫേസ്ബുക്കിൽ ആയിരുന്നു. ഇനി പാലക്കാടൻ ചുമരുകളിൽ.

കട്ടയ്ക്കു നിൽക്കൂ, കഥയെന്തുമാട്ടേ,
ഫേയ്സ്ബുക്കു മാറ്റി, ച്ചുമരിൽത്തുടങ്ങാം!
ഞെട്ടേണ്ട തോഴാ പണി പിന്നെയും "തേ-
ച്ചൊട്ടിക്കണം, നാം" നിലപാടു മുഖ്യം!

(ഇന്ദ്രവജ്ര)

Vr Ragesh-ന്റെ കാർട്ടൂണിന്റെ തുണ്ടിനോട് കടപ്പാട്.